Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц тулгын чулуугаа тулсан үеэс эхлэн гадаад орны адил төстэй үүрэг гүйцэтгэдэг олон байгууллагуудтай хэлхээ холбоо тогтоон ажиллаж байна. Ингэхдээ гадаад орнуудын Үндсэн хуулийн хяналтын байгууллагуудтай харилцан төлөөлөгч солилцон, үндсэн хуулийн маргаан хянан шийдвэрлэх асуудлаар онол практикийн туршлага, мэдээлэл солилцон, үндсэн хуулийн шүүхүүдийн олон улсын болон бүс нутгийн байгууллагуудын үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцож ирлээ.
Үндсэн хуулийн цэцийн төлөөлөгчид 1993-2025 онд Австри , Герман, БНСУ, Польш, ОХУ, Болгар, Унгар, Румын, Турк, Тайланд, Индонез, Армян, Египет, Казахстан, АНУ, Франц, Испани, Португал, Киргиз зэрэг улс орны Үндсэн хуулийн шүүх, түүнтэй адилтгах байгууллагуудад албан ёсны айлчлал хийн мөн хугацаанд дээр дурдсан зарим улс орны Үндсэн хуулийн шүүхийн төлөөлөгчдийг хүлээн авч байгууллагын үйл ажиллагаа болон өөрийн орны соёлыг танилцуулан харилцан суралцаж байна.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц ХБНГУ-ын Ханс Зайделын сан, Конрад Аденеуарын сан, Европын зөвлөлийн Венецийн комисс, Швейцарын хөгжлийн агентлаг зэрэг байгууллагатай хамтран олон улсын болон бүс нутгийн арга хэмжээг өөрийн эх орондоо амжилттай зохион байгуулсан. Тухайлбал 2002 онд Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц байгуулагдсаны 10 жилийн ойд зориулан “Үндсэн хуулийн цэц бол Үндсэн хуулийн сахин хамгаалах баталгаа мөн” сэдвээр олон улсын онол практикийн бага хурал, 2005 онд “Үндсэн хуулийн шүүх ба Улс төр” сэдвийн дор Азийн орнуудын Үндсэн хуулийн шүүхийн шүүгчдийн 3 дугаар семинар, 2007 онд Үндсэн хуулийн цэц байгуулагдсаны 15 жилийн ойд зориулан “Монгол Улсын Үндсэн хуулийн хяналт: Төлөв байдал, цаашдын хандлага” сэдэвт олон улсын эрдэм шинжилгээний бага хурал, 2009 онд “Үндсэн хуулийн хяналт ба Эрх мэдлийг хуваарилах нь” сэдвийн дор Азийн орнуудын Үндсэн хуулийн шүүхийн шүүгчдийн 6 дугаар бага хурал, 2019 онд “Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн хууль тогтоомжийн шинэтгэл” сэдэвтэй олон улсын бага хурал, 2025 онд “Үндсэн хуулийн шүүхийн эрх зүйн шинэтгэл” семинарыг тус тус Улаанбаатар хотноо зохион байгуулсан.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц 2009 онд Европын зөвлөлийн Венецийн комиссоос ӨАБНУ-ын Үндсэн хуулийн шүүхтэй хамтран Кап Туан хотноо зохион байгуулсан Үндсэн хуулийн шүүх эрх мэдлийн Дэлхий дахины Анхдугаар бага хурал, мөн Үндсэн хуулийн шүүх эрх мэдлийн Дэлхий дахины 2011 оны 2, 2013 оны 3, 2017 оны 4, 2022 оны 5, 2025 оны 6 дугаар Их хурал, АНУ-ын Ардчиллын төвөөс Вашингтон, Бухарест, Будапешт, Киев, Прага, Страсбург, Сан-Франциско хотноо зохион байгуулсан Олон Улсын шүүгчдийн бага хурлууд, Индонез, Монгол, Тайланд, Филиппин, БНСУ-ын Үндсэн хуулийн болон дээд шүүхүүд Конрад Аденуарын сантай хамтран Жакарта, Манила, Бангкок, Улаанбаатар, Сөүл хотноо зохион байгуулсан Үндсэн хуулийн шүүхийн шүүгчдийн олон улсын арга хэмжээнүүдэд тогтмол оролцож ирсэн.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц 2005 онд Үндсэн хуулийн шүүх, түүнтэй адилтгах байгууллагуудын Азийн нийгэмлэг байгуулах санал дэвшүүлэн, тус нийгэмлэгийг байгуулах Бэлтгэл хорооны ажилд идэвхтэй оролцон улмаар 2010 онд Жакарта хотноо зохион байгуулагдсан Азийн орнуудын Үндсэн хуулийн шүүхийн шүүгчдийн 7 дугаар бага хурлын үеэр Индонез, БНСУ, Малайз, Монгол, Филиппин, Тайланд, Узбекистан улсын Үндсэн хуулийн шүүхийн дарга нар гарын үсэг зурснаар Үндсэн хуулийн шүүх, түүнтэй адилтгах байгууллагуудын Азийн нийгэмлэгийг байгуулж, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц тус нийгэмлэгийн бүрэн эрхт гишүүн болсон. Улмаар Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц 2021-2023 онд Үндсэн хуулийн шүүх, түүнтэй адилтгах байгууллагуудын Азийн нийгэмлэгийг даргалсан бөгөөд одоо тус нийгэмлэг 21 гишүүнтэй байна.
БНСУ-ын Үндсэн хуулийн шүүхтэй хамтын ажиллагаагаа хөгжүүлж улмаар тус улсын Засгийн газраас Монгол Улсын Засгийн газарт 2017-2018 онд үзүүлэх хөгжлийн буцалтгүй тусламжийн хүрээнд “Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Цэцэд цахим шүүхийн үйлчилгээний тогтолцоо бий болгох” төслийг амжилттай хэрэгжүүлж дууслаа.
2018 оны 7 дугаар сард ОХУ-ын Үндсэн хуулийн шүүхийн дарга В.Д.Зорькин, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Д.Одбаяр нар Санкт Петербург хотноо хоёр байгууллагын хооронд хамтран ажиллах санамж бичиг байгууллаа.
2016 оны 12 сарын 9-ний өдөр Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц, Монгол Улсын сангийн яам, БНСУ-ын КОЙКА-тай хамтран ажиллах хэлэлцээрийн протокол Улаанбаатар хотноо байгуулав.
2015 оны 7 дугаар сарын 7-ны өдөр Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн Тамгын газар БНСУ-ын Үндсэн хуулийн шүүхийн Тамгын газар хооронд Мэдээлэл, технологийн чиглэлээр хамтран ажиллах тухай “Харилцан ойлголцлын санамж бичиг”-т гарын үсэг зурлаа.
Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Ж.Амарсанаа тэргүүтэй төлөөлөгчид 2014 оны 9 дүгээр сарын 15-20-ны өдөр ОХУ-ын Үндсэн хуулийн шүүхийн дарга В.Д.Зорькины урилгаар ОХУ-д албан ёсны айлчлал хийлээ.
2012 оны 7 дугаар сарын 3-ны өдөр Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц “Үндсэн хуульт ёсны төлөвшил, цаашдын хандлага” сэдэвт олон улсын бага хурлыг үндсэн хуулийн шүүх болон түүнтэй адилтгах чиг үүрэгтэй байгууллагын хүрээнд зохион байгууллаа.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц 2005 онд Үндсэн хуулийн шүүх, түүнтэй адилтгах байгууллагуудын Азийн бага хурал байгуулах санал дэвшүүлэн, Азийн нийгэмлэг байгуулах Бэлтгэл хорооны ажилд идэвхтэй оролцон улмаар 2010 оны 7 дугаар сард байгуулагдсан Үндсэн хуулийн шүүх, түүнтэй адилтгах байгууллагуудын Азийн нийгэмлэгийн бүрэн эрхт гишүүн болов.
БНСУ-ын Үндсэн хуулийн шүүхийн урилгаар Цэцийн дарга Ж.Бямбадорж гишүүн Наранчимэг нар 6 дугаар сард зочлон, Тамгын газрын ахлах зөвлөх Ж.Бямбажав, ахлах шинжээч Я.Нацагдорж, хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н.Болортунгалаг нар хоёр улсын үндсэн хуулийн шүүхийн хамтын ажиллагааны хүрээнд сургалтад хамрагдлаа.
– Үндсэн хуулийн шүүхүүдийн шүүгчдийн Азийн нийгэмлэг байгуулах 3 дугаар уулзалтад 4 дүгээр сарын 6-8-ны өдрүүдэд Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Ж.Бямбадорж, гишүүн Д.Мөнхгэрэл нар 4 дүгээр сарын 6-8-ны өдрүүдэд оролцсон.
– Индонезийн нийслэл Жакарта хотноо 7 дугаар сарын 12-16-ны өдрүүдэд болсон Азийн орнуудын Үндсэн хуулийн шүүхийн шүүгчдийн 7 дугаар бага хуралд Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Ж.Бямбадорж, Цэцийн хуралдааны нарийн бичгийн дарга Г.Агар-Эрдэнэ нар оролцсон. Ж.Бямбадорж дарга “Монгол Улсын Сонгуулийн тогтолцоо “ сэдвээр илтгэл тавьсан.
– Казакстаны Үндсэн хууль батлагдсаны 15 жилийн ойд зориулан Астана хотноо 8 дугаар сарын 26-28-ны өдрүүдэд болсон олон улсын бага хуралд Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Ж.Бямбадорж, орлогч дарга Н.Жанцан нар оролцон Ж.Бямбадорж дарга сэдвээр илтгэл тавьсан.
– Тажикстаны Душанбе хотноо 11 дүгээр сарын 4-6-ны өдрүүдэд болох сэдэвт олон улсын бага хуралд Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Ж.Бямбадорж оролцон сэдвээр илтгэл тавина.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Ж.Бямбадорж, гишүүн Ц.Сарантуяа (орчуулагч Гэрэлмаа) нар ӨАБНУ-ын Кап Таун хотноо 1 дүгээр сард “Үндсэн хуулийн эрх зүйн асуудлаарх Дэлхий дахины анхдугаар бага хуралд оролцсон. Европын Холбооны Венецийн комиссоос ӨАБНУ-ын Үндсэн хуулийн шүүхтэй хамтран зохион байгуулсан энэхүү бага хуралд дэлхийн 93 орны Үндсэн хуулийн болон дээд шүүхийн дарга, гишүүд оролцсон өндөр хэмжээний арга хэмжээ болсон.
– Азийн орнуудын Үндсэн хуулийн шүүхүүд болон түүнтэй адил төстэй байгууллагуудын Нийгэмлэг байгуулах Бэлтгэл хорооны 2 дугаар уулзалт БНСУ-ын Сөүл хотноо 4 дүгээр сард болсон. Уг уулзалтад Цэцийн дарга Ж.Бямбадорж, гишүүн Д. Мөнхгэрэл нар ХБНГУ-ын Конрад Аденуарын сангийн зардлаар оролцсон.
– Азийн орнуудын Үндсэн хуулийн шүүхийн шүүгчдийн 6 дугаар бага хурлыг ХБНГУ-ын Конрад Аденуартай хамтран 9 дүгээр сарын 24-25-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо зохион байгуулав.
–БНСУ-ын Сөүл хотноо 4 дүгээр сарын 6-8-ны өдрүүдэд болсон Үндсэн хуулийн шүүхийн Азийн нийгэмлэг байгуулах бэлтгэл хорооны уулзалтад Үндсэн хуулийн цэцийн орлогч дарга Н.Жанцан, гишүүн Д.Мөнхгэрэл нар оролцож үг хэлэв.
– БНСУ-ын Үндсэн хуулийн шүүх байгуулагдсаны 20 жилийн ойд зориулан Сөүл хотноо 9 дүгээр сарын 1-4-нд болсон олон улсын симпозиумд Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн Ж.Болдбаатар оролцон “Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагаа ба тулгамдсан зарим асуудал” сэдвээр илтгэл тавьсан.
–ОХУ-ын Москва хотноо 3 дугаар сарын 29-31-ний өдрүүдэд болсон “Үндсэн хуулийн эрх зүй дэх хийдэл ба дутагдалтай талууд” сэдвээр хийсэн олон улсын бага хуралд Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Ж.Бямбадорж, гишүүн асан В.Удвал нар оролцож илтгэл тавьсан.
– Фертийн гэр бүлийн сан, Мичиганы Их сургуулийн хуулийн сургуулиас Мичиган мужийн Анн Арбор хотноо 5 дугаар сарын 16-18-ны өдрүүдэд хамтран зохион байгуулсан олон улсын шүүгчдийн XV бага хуралд Цэцийн дарга Ж.Бямбадорж, гишүүн Ж.Болдбаатар нар оролцож илтгэл тавьсан.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн 15 жилийн ойд зориулан 9 дүгээр сард олон улсын бага хурал зохион байгуулж, түүнд ХБНГУ, ОХУ-ын Үндсэн хуулийн шүүхийн шүүгч, Р.Меллингхоф, А.Слива нар урилгаар оролцож илтгэл тавьсан.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Ж.Бямбадорж, гишүүн Ц.Сарантуяа нар 5 дугаар сарын 16-19-ний өдрүүдэд Киприйн Никози хотноо болсон Үндсэн хуулийн шүүхийн шүүгчдийн бага хуралд оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Ж.Бямбадорж, гишүүн Ч.Дашням, Ж.Амарсанаа нар 5 дугаар сарын 25-27-ны өдрүүдэд АНУ-ын Фертийн сангаас Украины Киев хотноо зохион байгуулсан Олон улсын шүүгчдийн XIII бага хуралд оролцов.
– Азийн орнуудын Үндсэн хуулийн шүүхийн шүүгчдийн семинарыг ХБНГУ-ын Конрад- Аденуарын сантай хамтран 9 дүгээр сарын 06-08-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо зохион байгуулсан.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Ж.Бямбадорж 9 дүгээр сарын 22-26-ны өдрүүдэд Сөүл хотноо болсон Үндсэн хуулийн эрх зүйн төлөө Азийн чуулга уулзалтад оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Жанцан, зөвлөх Ч.Энхбаатар нар 3 дугаар сарын 30-аас 4 дүгээр сарын 06-ны өдрүүдэд Тайландын Бангкок хотноо болсон Азийн орнуудын Үндсэн хуулийн шүүхийн шүүгчдийн семинарт оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Жанцан, гишүүн Ж.Болдбаатар нар 5 дугаар сарын 19-21-ний өдрүүдэд ” АНУ-ын Ардчиллын төлөө төв”-өөс Румын Улсын Бухарест хотноо зохион байгуулсан Олон улсын шүүгчдийн XII бага хуралд оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн Тамгын газрын дарга З.Өлзийсайхан БНСУ-ын Койка байгууллагын шугамаар 06 сарын 28-аас 7 дугаар сарын 10-ны өдрүүдэд шүүгчдэд зориулсан сургалтад хамрагдав.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Жанцан 5 дугаар сарын 22-31-ны өдрүүдэд Вашингтон хотноо болсон Олон Улсын шүүгчдийн XI бага хуралд оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн Ж.Амарсанаа, Ц.Сарантуяа нар 9 дүгээр сарын 2-5-ны өдрүүдэд Индонезийн Жакарта хотноо ХБНГУ-ын Конрад Аденуарын сангаас зохион байгуулсан Азийн орнуудын Үндсэн хуулийн шүүхийн шүүгчдийн семинарт оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Жанцан 5 дугаар сарын 22-24-ны өдрүүдэд Францын Страсбург хотноо “АНУ-ын Ардчиллын төлөө төв”-өөс зохион байгуулсан Олон улсын шүүгчдийн X бага хуралд оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц байгуулагдсаны 10 жилийн ойд зориулан “Үндсэн хуулийн цэц бол Үндсэн хуулийн сахин хамгаалах баталгаа мөн” сэдвээр олон улсын онол практикийн бага хурал зохион байгуулав.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Жанцан 5 дугаар сарын 24-27-ны өдрүүдэд ” АНУ-ын Ардчиллын төлөө төв”-өөс БНУУ-ын Будапешт хотноо зохион байгуулсан Олон улсын шүүгчдийн IX бага хуралд оролцож илтгэл тавив.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн В.Удвал АНУ-ын Техасын Их сургуулийн хуулийн сургуулийн Азийн шүүгчдийн давтан сургалтад 5 дугаар сарын 31-ээс 6 дугаар сарын 17-ны өдрүүдэд оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Жанцан 10 дугаар сарын 31-ээс 11 дүгээр сарын 04-ны өдрүүдэд Москва хотноо болсон ОХУ-ын Үндсэн хуулийн шүүхийн 10 жилийн ойн арга хэмжээ, олон улсын бага хуралд оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Жанцан 5 дугаар сарын 24-27-ны өдрүүдэд ” АНУ-ын Ардчиллын төлөө төв”-өөс БНУУ-ын Будапешт хотноо зохион байгуулсан Олон улсын шүүгчдийн IX бага хуралд оролцож илтгэл тавив.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн В.Удвал АНУ-ын Техасын Их сургуулийн хуулийн сургуулийн Азийн шүүгчдийн давтан сургалтад 5 дугаар сарын 31-ээс 6 дугаар сарын 17-ны өдрүүдэд оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Жанцан 10 дугаар сарын 31-ээс 11 дүгээр сарын 04-ны өдрүүдэд Москва хотноо болсон ОХУ-ын Үндсэн хуулийн шүүхийн 10 жилийн ойн арга хэмжээ, олон улсын бага хуралд оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Жанцан 5 дугаар сарын 27-29-ны өдрүүдэд ”АНУ-ын Ардчиллын төлөө Төв”-өөс Москва хотноо зохион байгуулсан Олон улсын шүүгчдийн бага хуралд оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Г.Совд, гишүүн Л.Баасан, Н.Жанцан,Д.Чилхаажав, Ж.Бямбажав нар 3 дугаар сарын 10-14-ны өдрүүдэд АНУ-ын Соросын сангийн санхүүжилтээр Париж хотноо болсон Төв Азийн орнуудын Үндсэн хуулийн шүүхийн шүүгчдийн семинарт оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Г.Совд 11 дүгээр сарын 3-4-ны өдрүүдэд ”АНУ-ын Ардчиллын төлөө Төв”-ийн урилгаар Франц Улсын Страсбург хотноо болсон Олон улсын Шүүгчдийн бага хуралд оролцов.
– Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн Ч.Энхбаатар 4 дүгээр сард Тайландын Бангкок хотноо болсон Олон Улсын бага хуралд оролцов.
© 2024 Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан.